De meest voorkomende teken overdraagbare aandoening in Nederland is de ziekte van Lyme.
De afgelopen 15 jaar is het aantal gevallen van de ziekte van Lyme in Nederland verdrievoudigd. Naar schatting worden jaarlijks ruim één miljoen mensen door teken gebeten. Hiervan krijgen naar schatting tussen de 20.000 en 30.000 mensen de ziekte van Lyme.
Hoeveel teken zijn besmet met een ziekte?
In Nederland is gemiddeld één op de vijf teken dus een percentage van 20 procent besmet met de Borrelia bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken.
Wel zijn er grote verschillen met betrekking tot de besmette teken. Op de ene plaats is de helft van de teken besmet, op de andere plek bijna geen. Dit hangt waarschijnlijk af van het gebied, de begroeiing, het aantal besmette knaagdieren en de tekendichtheid.
Besmettingsrisico neemt toe naarmate de teek langer op het lichaam van jou of je hond zit.
Welke ziektes kunnen teken bij zich dragen?
Teken kunnen verschillende ziektes bij zich dragen die kunnen worden overgebracht naar mens en dier.
De bekendste teken-overdraagbare ziekte in Nederland is de ziekte van Lyme.
Naast de ziekte van Lyme kunnen teken ook TBE-virus overdragen of de ziekte Babesiose of Ehrlichiose overdragen.
De ziekte van Lyme
Eén op de vijf teken is besmet met de Borrelia bacterie, die de ziekte van Lyme bij honden kan veroorzaken.
Een hond met Lyme zal binnen enkele dagen op de ziekte reageren. Bij katten is de ziekte van Lyme overigens vrij zeldzaam.
Bij de ziekte van lyme zijn de meest voorkomende symptomen gewrichtsontsteking, dat zich uit in plotselinge kreupelheid en pijn aan de gewrichten.
Andere verschijnselen kunnen zijn:
– de plek waar de teek zich heeft vast gebeten zwelt op;
– de plek gaat irriteren;
– er komt een rode ring om de plek van de beet;
– je hond krijgt koorts;
– je hond verliest zijn eetlust.
Lees hier alles over de ziekte van Lyme en de symptomen van de ziekte van Lyme.
TBE-virus
Een andere ziekte die door teken in Nederland kan worden overgedragen (kans is heel klein) is het TBE virus oftewel teken-encefalitis (tick-borne encephalitis).
Teken-encefalitis is een hersen(vlies)ontsteking die veroorzaakt wordt door het teken-encefalitis-virus, ook wel ‘tick-borne encephalitis’ virus (TBE-virus) genoemd. Besmette teken dragen het TBE-virus over van dier naar dier en soms naar de mens.
Sinds het voorjaar van 2016 zijn er signalen dat het TBE virus ook Nederland is binnengedrongen.
Het RIVM ontdekte het virus bij reeën die leven op de Sallandse Heuvelrug. In dat gebied zijn teken gevangen waarin het TBE-virus werd gevonden. Er is nu één patiënt (mens) bekend die het TBE virus in Nederland heeft opgelopen door een tekenbeet.
Door een beet van een besmette teek of via het drinken van rauwe melk van besmette dieren kun je besmet raken. Er zijn tot op heden nog geen teken bij honden ontdekt met het TBE-virus.
Hoewel teken-encefalitis vaak zonder ziekteverschijnselen verloopt, kan het virus ook het centrale zenuwstelsel aantasten en een ontsteking aan hersenvliezen of hersenen veroorzaken.
In onze podcast met het RIVM bespreken we het risico van teken maar ook het TBE virus en het risico in Nederland: https://dierbewust.nl/teken-en-kans-op-ziekte-lyme-serieus-probleem/
Symptonen TBE-virus
Er bestaan meerdere soorten TBE-virussen.
De kans op een infectie in Nederland na een tekenbeet is zeer klein, omdat er slechts zeer weinig teken besmet zijn met het TBE-virus.
Een infectie na een beet van een met TBE-virus besmette teek is meestal zonder klinische verschijnselen. Als de gebeten persoon wel klachten krijgt dan verloopt de ziekte vaak in 2 fasen.
Een besmetting met TBE verloopt meestal zonder klachten. Wie wel ziek wordt, krijgt na zeven tot veertien dagen (eerste fase):
- koorts;
- hoofdpijn;
- misselijk worden en overgeven;
- vermoeidheid en spier- en gewrichtspijn.
Mogelijk ontwikkelt zich hersen(vlies)ontsteking en is ziekenhuisopname nodig.
In de tweede fase kunnen de hersenen, hersenvliezen en ruggenmerg ontstoken raken. Daarbij kunnen de volgende klachten ontstaan:
- hoofdpijn;
- verminderd bewustzijn;
- ander gedrag vertonen;
- geheugenverlies;
- verlammingen;
- moeilijk daglicht kunnen verdragen;
- duizeligheid;
- slaperigheid;
- misselijkheid.
Volgens het RIVM overlijdt ongeveer 1-2% van de patiënten met een hersen(vlies)ontsteking. Tot op heden zijn er nog geen specifieke medicijnen tegen teken-encefalitis.
De ziekte Babesiose
De ziekte Babesiose kan maar door 2 soorten teken (de Dermacentor reticulatus en Rhipicephalus sanguineus) worden overgbracht.
Deze tekensoort kwam eerst niet in Nederland voor en werd alleen gezien bij Nederlandse honden die in het buitenland zijn geweest of zijn geboren.
Maar... inmiddels zijn deze teken ook in Nederland gesignaleerd, zo blijkt.
Met name de Dermacentor reticulatus zien we steeds vaker en heeft de bijnaam ‘hondenkiller teek’. De Dermacentor Reticulatus staat bekend als de overbrenger van Babesia Canis, de verwekker van Babesiose.
Zonder behandeling overlijden veel honden aan deze ernstige ziekte Babesiose overgebracht door Dermacentor Reticulatus.
1-3 weken na de tekenbeet krijgt de hond koorts, bloedarmoede en hij plast hij roodbruine urine. Sommige honden worden pas maanden later ziek.
Symptomen Babesiose
Babesia is een parasiet van de rode bloedcel. De parasiet vermenigvuldigt zich in de rode bloedcellen van een hond. Als de rode bloedcel hierdoor kapot gaat, besmet de parasiet een volgende rode bloedcel bij de hond.
Wordt een hond acuut ziek (1-3 weken na de tekenbeet) dan zien je vaak de volgende symptomen:
- koorts;
- weinig tot geen eetlust;
- overgeven;
- bloedarmoede;
- nierfalen;
- vermoeidheid / lusteloosheid;
- geelzucht;
- roodkleurige urine;
- maag- en darmklachten;
- overlijden hond.
Bij chronische ziekte zie je vaak de volgende symptomen:
- ontsteking van de gewrichten;
- sloomheid;
- met regelmaat koorts;
- ontstekingen van de spieren;
- bloedarmoede.
Honden kunnen genezen van Babesia. Bij chronische Babesiose blijven sommige honden klachten houden.
Echrlichiose
Ehrlichiose wordt door dezelfde teek overgebracht als Babesiose.
Ehrlichioseis een ziekte die wordt veroorzaakt door een ricketsia (Ehrlichia) in de witte bloedcellen. Ricketsia - een organisme tussen een virus en bacterie in - leven in de cel van de gastheer.
Ook hier geldt weer dat honden vrij snel na de tekenbeet ziek kunnen worden, maar ook pas jaren later.
Deze ziekte zie je in een acute (direct) en chronische (langdurig) vorm, maar kan ook subklinisch (zonder ziekte verschijnselen) voorkomen. Het is onduidelijk waarom er bij sommige honden nooit ziekte verschijnselen worden waargenomen, dit terwijl andere wel hartstikke ziek kunnen worden.
Symptomen Ehrlichiose
Komt de Ehrlichiose subklinisch voor dan zijn er dus geen ziekteverschijnselen en zal uit bloedonderzoek komen dat er sprake is van een verlaging van het aantal bloedplaatjes en een verhoging van de ontstekingseiwitten.
Wordt een hond acuut ziek (ziek gedurende 1 tot 3 weken) dan zien je vaak de volgende symptomen:
- koorts;
- weinig tot geen eetlust;
- overgeven;
- benauwd;
- bloedneuzen;
- bloedingen.
Bij chronische ziekte zie je vaak de volgende symptomen:
- longontsteking;
-bloed bij de urine;
- weinig tot geen eetlust;
- gewichtsverlies;
- aantasting van zenuwen en hersenen;
- sloomheid;
- bloedingen in slijmvliezen en in huid;
- last van bloedneuzen;
- ontsteking aan de ogen, met pijn, blindheid of slechtziendheid tot gevolg;
- nierfalen en nierontsteking;
- kreupelheid;
- vergrote milt en lymfeknopen.
Honden worden vaak behandeld met antibiotica als ze besmet zijn Ehrlichiose. Het lijkt erop dat honden wel volledig kunnen herstellen van deze parasiet.
Bij alle ziekten die kunnen worden overgedragen door teken geldt: Voorkomen is beter dan genezen!
Weet waar en wanneer teken voorkomen! En houd je hond goed in de gaten na een wandeling.
Beluister HIER de Podcast met Kees van den Wijngaarden van het RIVM: Zijn Teken En De Kans Op Ziekte van Lyme Een Serieus Probleem?