In het weekend van 9 november heb ik een interessant seminar van Turid Rugaas bijgewoond over de oorzaken en gevolgen van stress bij honden. Een belangrijk gevolg van langdurige stress bij honden is de oorzaak voor veel probleemgevallen volgens Turid.
- Een puppy die te vroeg zijn nest verlaat;
- Een chronisch hoog stress level;
- Schildklierafwijking ofwel hypothyroïdisme (Veel voorkomend probleem);
- Traumatische angstsituatie ervaren.
De manier waarop een lichaam van nature op stress reageert is in principe gezond. Zodra we in een stressvolle situatie terechtkomen, maakt ons lichaam het kortwerkende stresshormoon adrenaline aan. Meer stresshormonen en dus adrenaline zijn nodig om bijvoorbeeld:
- Lichamelijke activiteiten te ondernemen;
- Als we in gevaar zijn en/of we moeten vluchten, vechten;
- Als we opgewonden zijn;
- Als we pijn ervaren.
Vergelijk Het Met Een Kop Koffie
Het drinken van cafeïne leidt tot het vrijkomen van adrenaline. Adrenaline is de bron van een “vecht-of-vlucht” reactie, het verhoogt de hartslag en het is een overlevingsmechanisme dat je dwingt om op te staan en te vechten of te vluchten wanneer je wordt geconfronteerd met een bedreiging.
De vecht-of-vlucht mechanisme omzeilt het rationeel denken in het voordeel van een snellere reactie. Dit werkt fantastisch als een beer achter je aan zit, maar minder goed als je een zakelijke, nette e-mail moet schrijven.
De adrenaline zorgt ervoor dat de hersenen en het lichaam in een hoge mate van stress schieten en de emoties overspoelen jouw gedrag.
Te hoge mate van continue stress zorgt er voor dat je uit je slof kunt schieten. Net zoals met een reactieve hond.
1. Een puppy die het nest te vroeg verlaat
Het is belangrijk om direct een goede start te hebben met een pup die net het nest verlaat. Hier zijn meerdere discussies over gaande. Volgens Turid Rugaas is de beste periode om een pup in huis te halen vanaf minimaal 10 – 12 weken.
Onder de 8 weken een pup uit het nest halen kan zelfs blijvende schade aanrichten – Turid Rugaas
Tevens is Turid een groot tegenstander om honden in een Bench te stoppen. Elke vorm van opsluiting van een hond is volgens haar totaal onnodig.
Â
Het is belangrijk dat de pup langzaam aan en in kleine doseringen de wereld om zich heen leert (ver)kennen. Overstroom hem niet met veel prikkels en nieuwe situaties.
Daarbij is Turid Rugaas fel tegenstander van gehoorzaamheid of vormen van puppycursussen die langer dan 30 tot 45 minuten duren. Gebruik in geen enkel geval agressie of correcties.
Zorg dat je een goed rolmodel bent voor de pup door zorgzaam, lief, geduldig en waakzaam voor hem te zijn net als de moederhond.
Als je te weinig tijd hebt om een pup op te voeden, dan kun je er beter voor kiezen om een hondenverzorgster te nemen.
2. Een chronisch hoog stress level
Het stresslevel van een hond wordt chronisch als de hond elke dag of te vaak gestrest is. Denk aan een Burn-out bij mensen. De hond wordt gestrest als hij (langdurig) onderstaande prikkels ervaart zoals:
- Continue ziek zijn of pijn voelen;
- De hele tijd bang zijn / of agressie in zijn omgeving;
- Vaak achter ballen, stokken of frisbees aanrennen;
- Teveel onder controle zijn van anderen / geen eigen keuzes kunnen maken;
- Overspoeld worden door prikkels;
- Boven zijn kunnen moeten presteren / te hoge verwachtingen;
- Moe zijn van te lange wandelingen of trainingen;
- Hongerig, dorstig, te lang alleen zijn of te weinig slaap ervaren.
Als jouw hond veel gedragsproblemen vertoont, dan kunnen onderstaande symptomen erop duiden dat jouw hond chronische stress ervaart:
- Maagproblemen
- Vachtproblemen
- Ruikt slecht
- Allergieën
- Concentratieproblemen
- Overdreven blafgedrag
- Nervositeit, rusteloosheid, hyperactiviteit, snel opgewonden
- Overreactie, defensieve explosie,
- Onrustig
- Overmatige dorst
- Geen beloning aannemen
- Piepen / zeuren
- Angst
- Slechte sociale vaardigheden
- Trekken aan de lijn
- Geïrriteerd / reactief gedrag
- Fixeren op bijvoorbeeld vliegen, voorwerpen, schaduwen
- Zelfbeschadiging
 Te hoog stress level
Een hond kan dus sneller geïrriteerd (boos) en heftiger reageren op bepaalde situaties. Het is daarbij belangrijk dat een hond kan herstellen na langdurige activiteiten. Turid Rugaas zegt dat een hond normaal gesproken minimaal twee dagen nodig heeft om te herstellen van stress.
De stressladder en hoe je dit beter kunt lezen, leer je hier.
Op dat moment probeer je de omgeving prikkelarm te maken, dus geen training, korte wandelingen, veel slaap en weinig activiteiten.
Als een hond last heeft van chronische stress is haar advies om de hond, afhankelijk hoe hij reageert, een week tot twee maanden weg te houden van prikkels in zijn omgeving om de stressfactor te minimaliseren / reduceren.
Het ontdekken van de oorzaak van stress bij een hond kan in sommige situaties een lastigste kluif zijn volgens haar.
Bekijk ook de artikelen over Kalmerende Signalen bij honden.
3. Schildklierafwijking ofwel hypothyroïdisme
De voornaamste taak van de schildklier is het produceren van schildklierhormoon, ook wel T4 genoemd. Dit hormoon reguleert de snelheid van de stofwisseling (metabolisme), en zo de snelheid van het verbruik van voedingsstoffen en energie.
De meest voorkomende gedrag kenmerken van een slecht werkende schildklier bij volwassen honden zijn:
- 1. Aanvallen (Epilepsie)
- 2. Disoriëntatie
- 3. Gemoedswisselingen
- 4. Hyperactiviteit
- 5. Depressie
- 6. Angst en Fobieën
- 7. Opgewondenheid
- 8. Verhoogde onderdanigheid
- 9. Passiviteit
- 10. Geïrriteerdheid
- 11. Uitval (plotselinge uitval naar andere honden of  mensen)
Veel onverklaarbaar gedrag
Veel onverklaarbare ongewenste gedragingen van honden zouden voort kunnen komen uit deze vrij onbekende maar wel vaak voorkomende schildklier aandoening. Een slecht werkende schildklier schijnt lastig op te sporen te zijn voor dierenartsen omdat er volgens onderstaand artikel geen volledige bloedtest wordt gedaan.
Het is van groot belang dat bij de opsporing door een dierenarts de juiste bloedtest wordt uitgevoerd.
Doctor Jean Dodds heeft hier een boek aan gewijd:Â ‘The canine thyroid epidemic‘. In onderstaande video’s vertelt Jean Dodds meer over deze groeiende epidemie.
In het volgende Nederlandse artikel kun je ook een en ander vinden: Schildklier en afwijkend gedrag bij honden. Door stress kan ook het immuunsysteem onder druk komen te staan waardoor de darmflora uit balans raakt en jouw hond lichamelijke problemen krijgt.
4. Traumatische angstsituatie ervaren
Traumatische ervaringen voor honden kunnen ook de oorzaak zijn van probleemgedrag. Soms is het lastig te achterhalen waar een hond bang voor is.
Dit kan meerdere oorzaken hebben, maar honden kunnen angsten overhouden aan ingrijpende gebeurtenissen, zoals een auto-ongeluk, een ernstig gevecht met een andere hond, al dan niet opzettelijke “mishandeling” enzovoort.
Onze hond is onophoudelijk bang voor elke andere weersomstandigheid dan zon. Als ze ook maar denkt dat het waait of regent of onweert of wat dan ook plast ze direct in huis!! Bloed- en urinetest afgenomen bij de dierenarts, allemaal niets gevonden. Wij zijn ten einde raad. Ze krijgt anti-stress druppels en als ze in huis plast zijn wij genoodzaakt om haar in de tuin te doen. (Dit gebeurt uiteraard wel onder geschikte omstandigheden. Ze kan in een tuinhuis en ze krijgt voldoende water en voer van ons.)
Gerline Langeveld
En nu? Want bovenstaande feiten gelden voor mijn honden…..mede door mijn onwetenheid is dit ontstaan heb nu een jankende nerveuse hond die steeds in gevecht raakt met mijn andere hond. Ik ben inmiddels druk met mezelf te kalmeren en een goede roedelleider te worden maar dat gaat niet over 1 nacht ijs…….ik heb net als mijn honden de tijd nodig om te herstellen van de chronische stres die ontstaan is tussen mij en mijn honden
Het blijft toch elke keer weer leerzaam om te lezen over de visie van Turid Rugaas! Heeft Turid ook wel eens iets op papier gezet over jonge pups (in de leeftijd dat ze nog bij de fokker zijn) en de onderbouwing waarom ze tot 10-12 weken bij de moeder moeten blijven? Ik ben aspirant-fokker en wil graag deze lijn gaan volgen, maar ik wil het graag kunnen onderbouwen naar de puppykopers toe omdat veel mensen verwachten dat ze hun pup al met 8 weken mogen halen.
Excuses Marieke, je bericht moest goedgekeurd worden. Maar ik had hem niet zien staan. In reactie op je vraag, zal ik een blogpost schrijven in reactie wat Karen Overall hierover geschreven heeft!
SUPER artikel Maurice. Helaas kon ik er niet bij zijn. Gelukkig ken ik Turid´s visie, door mijn jarenlange samenwerking met haar heel goed.
Je hebt belangrijke punten goed verwoord en visueel gemaakt!! Mijn complimenten!!! Ik denk dat veel mensen en honden er veel aan hebben!
Dagelijks ontmoet ik in mijn praktijk honden die lijden onder stress. Vandaar dat ik ook zo blij ben met je artikel en mijn video over stress bij honden. Het is een thema waar nog steeds te weinig kennis over gedeeld wordt en teweinig bewustwording in is. Het brengt zoveel problemen en verdriet als je er geen kennis van hebt. En veel problemen en zorgen zijn gewoon niet nodig!
Gister weer een puppy van 4 maanden op consult. Een puppy die maar liefst per dag 2,5 uur aan de wandel is. (lees , “psychisch” niet tot rust komt dus en geen heerlijke “babypuppy” kan zijn) Dit hondje vertoonde nu al ernstige stress symptomen in de zin van irrititie/ lichte vorm van agressie etc. En alles uit goede bedoelingen geboren. Zo kan ik nog wel even verder gaan. Werkelijk bijna alle honden die voor consulten op mijn praktijk komen, lijden op een of andere manier onder stress. ( de mensen ook!) Samen doen we er dan ook alles aan om weer balans terug te vinden. Vooral los komen van verwachtingen!
Soms is puur gedragstherapie genoeg of een ander dagschema maar altijd in combinatie met bewustwording van het “baasje”. Meestal is een dankbare ondersteuning nodig in de vorm van Bachbloesems / alternatieve geneeskundige behandelingen (Ondevit) en/of Healing (HTA) of energetische supplementen tegen stress. Bij de energetische behandelingen komt inderdaad vaak de schildklier maar ook andere andere endocriene klieren / als oorzaak naar voren. Zolang als wij mensen zo druk zijn om steeds aan verwachtingen te moeten voldoen van alles en iedereen om ons heen en vergeten naar de stem van ons hart te luisteren is er nog veel werk aan de winkel in hondenland.
We doen ons best. tot slot: Ik adviseer nog graag, mijn website: helenaschmets.nl /naturaldoglife.nl en het boek “Stress bij honden”
door Martina Nagel en vertaald door mezelf na het overlijden van mijn hond.(20 jaar geleden) In die tijd had ik nog geen geen bewustwording over wat stress met een hond kan doen tot ik dit oorspronkelijke duits-talige boek las. Ik ontdekte dan mijn hond heel erg onder stress heeft geleden. Maar toen was het al te laat. Een aanrader om te voorkomen! Dit boek is opgedragen aan hem. Bilie is zijn naam.
Dank je wel Maurice!!! We gaan door!
Ik ben dat weekend ook naar deze seminar geweest. Goed en helder verslag. Zo heb ik de boodschap van Turid ook opgevat.