Ziekte van Weil bij honden (Leptospirose)

De ziekte van Weil (Leptospirose) is vernoemd naar Adolf Weil, die de bacterie in 1886 voor het eerst ontdekte.

Omdat er zoveel verschillende vormen van leptospirose bestaan die aan elkaar verwant zijn, maken de experts onderscheid tussen tussen een milde en een ernstige vorm van leptospirose.

Milde leptospirose verloopt bij mensen vaak als een fikse griep. Deze vorm van leptospirose kan ervoor zorgen dat je in het ziekenhuis terecht komt, maar is in de meeste gevallen niet levensbedreigend. Dat is anders bij een ernstige leptospirose, zoals Weil.

Als een hond eenmaal is blootgesteld aan lepto, is het belangrijk om te weten dat dit niet betekent dat hij ziek wordt. Sterker nog, veel honden vertonen zelfs helemaal geen symptomen.

Ziekte van Weil (Leptospirose) is een bacteriële ziekte die veel dieren kan infecteren. Het komt zelden voor bij katten, maar komt vaker voor bij honden. Leptospirose is een zoönose, dit is een infectieziekte, wat wil zeggen dat het van dier op mens kan worden overgedragen.

Leptospirose (die ook wel de rattenziekte, melkerskoorts, modderkoorts of moeraskoorts wordt genoemd) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de Leptospira bacteriën.

In Nederland is de aandoening zeldzaam aanwezig en dit komt onder andere door het vaccinatiebeleid tegen de Ziekte van Weil.

Hoe Ontstaat de ziekte van weil en wat zijn risicofactoren?

De Ziekte van Weil (Leptospira-bacteriën) ontstaat doordat de bacterie goed kan overleven vooral in warme, vochtige gebieden en worden vaak aangetroffen in stilstaand water (bijvoorbeeld vijvers). De bacteriën kunnen worden overgedragen door besmette dieren, zowel wilde dieren als huisdieren.

Vaak zijn knaagdieren degene die de ziekte overdragen en vooral bruine ratten staan in Nederland bekend voor het overdragen van de ziekte. Maar naast zijn ratten zijn ook varkens, wasberen, vee, vossen, stinkdieren de dragers van de leptospirose.

De dieren kunnen de bacterie bij zich dragen en via hun urine kan de bacterie in aarde, riool en sloten en plassen (zwemwater) terecht komen. Door inname of contact met slijmvliezen of een beschadigde huid van de hond.

De ziekte wordt overgedragen door urine van dieren of door water of aarde die dierlijke urine bevat. Een hond kan na het spitten/groeven in bijvoorbeeld aarde die besmet is of het oplikken van plas van andere honden besmet raken met de ziekte van Weil.

Naast knaagdieren kunnen ook andere wilde dieren de Ziekte van Weil overdragen.

Daarom lopen honden een hoger risico welke:

• Vaak zwemmen in vervuild water;
• Water drinken in stilstaande plassen/sloten/vijvers, vochtige en warme gebieden;
• Met wilde dieren en blootstelling aan hun urine (bijv. leven in landelijke gebieden, jachthonden);
• Daarnaast moet je opletten bij besmet voedsel, urine op de grond van bv. ratten;
• Bijtwonden van geïnfecteerde dieren zoals ratten.

Honden die veel in aanraking komen met zwemwater, hebben een grotere kans om de ziekte van Weil te krijgen dan honden die dat niet doen. Ook lopen reuen een groter risico dan teven, omdat ze meer geneigd zijn urine van andere honden op te likken.

Elke hond kan echter worden besmet, omdat ook dieren in de stad – zoals ratten – de bacteriën bij zich kunnen dragen.

De met bacteriën geïnfecteerde urine stroomt in de grond en het water, waar het gedurende weken of zelfs maanden kan overleven.

De meeste infecties gebeuren in de zomer en vroege herfst en soms volgen uitbraken na overstromingen.

Wat zijn de symptomen en signalen die wijzen op de ziekte van weil bij honden

Veel honden met milde leptospirose-infecties vertonen geen symptomen. Vooral jonge honden lijken zieker te worden dan oudere honden.

Om toch een prognose te kunnen stellen of je hond de Ziekte van Weil heeft kun je letten op symptomen die je hond laat zien.

De symptomen die honden laten zien hangen af van de leeftijd en gezondheid (afweersysteem) van de hond. Daarnaast omgevingsfactoren – zoals warmte – die de bacteriën beïnvloeden en de soort bacterie.

Leptospirose, ookwel “lepto” genoemd, is een infectie die wordt veroorzaakt door ten minste vier verschillende soorten Leptospira-bacteriën. Er zijn overigens meer dan 20 verschillende types die honden mogelijk ziek kunnen maken.

Wanneer een hond is geïnfecteerd met de Ziekte van Weil, verschijnen de volgende symptomen meestal tussen 4 en 12 dagen na blootstelling aan de bacteriën:

• koorts;
• spierpijn;
• braken;
• diarree;
• verlies van eetlust;
• slome en inactieve houding;
• depressie;
• bloed in de urine zijn.

Een lepto-infectie treft voornamelijk de nieren en de lever.

In ernstige gevallen kan er geelzucht zijn, wat een vergeling is van de huid en slijmvliezen. Bij honden is het meestal het duidelijkst in het wit van de ogen. Geelzucht geeft de aanwezigheid aan van hepatitis (leverontsteking) als gevolg van het kapot maken van de levercellen door de bacterie.

Daarnaast kan de hond last hebben van een slechte bloedstolling en dit uit zich in:

• bloeduitstortingen;
• bloed in de urine of ontlasting;
• bloed bij het braken;
• bloedneus.

Het is een nare ziekte met veel gevolgen als je hond de Ziekte van Weil oploopt en kan zelfs dodelijk zijn.

is er een behandeling mogelijk tegen leptospirose?

Leptospirose in honden is te behandelen, maar daarbij geldt wel des te eerder je start met de behandeling, des te beter het is.

Een hond met leptospirose (of met een verdenking daarvan) moet zo spoedig mogelijk behandeld worden met antibiotica en worden vaak in twee fasen toegediend:

• fase 1: één type antibioticum om de initiële infectie te behandelen
• fase 2: een tweede soort antibiotica om het afstoten van bacteriën in de urine tegen te gaan.

Zodra er nier- en/of leverfalen optreedt bij de hond, des te minder groot is de kans op herstel.

In deze gevallen moet er acuut gehandeld worden om andere gevolgen van nier- en leverfalen tegen te gaan. De behandeling is echter niet altijd succesvol wanneer orgaanfalen optreedt.

Hoe groot is het risico voor honden voor het oplopen van de ziekte van weil in nederland?

Leptospirose komt wereldwijd voor.

Volgens het RIVM treedt in Nederland de ziekte van Weil en modderkoorts vooral op door met bacteriën besmet zwemwater.

In Nederland worden elk jaar gemiddeld dertig gevallen van leptospirose bij mensen vastgesteld en ongeveer tien gevallen van de ziekte van Weil bij honden (zie bron) met een duidelijke “piek” in de periode augustus-november.

Bij het VMDC (Faculteit Diergeneeskunde) wordt bij gemiddeld 10 honden per jaar leptospirose gediagnosticeerd. De werkelijke aantallen liggen vermoedelijk hoger, maar is niet betrouwbaar te schatten, omdat er meestal geen diagnostiek plaatsvindt bij een verdenking op leptospirose.

De heer Egberink van de Universiteit van Utrecht heeft ons persoonlijk aangegeven dat hij uit gaat van 50-150 ernstige ziektegevallen per jaar (2018). Wat overigens niet zegt dat honden met ernstige ziekteverschijnselen ook altijd overlijden. Wel overlijden er nog steeds jaarlijks honden aan de Ziekte van Weil.

“De schatting is gebaseerd op de aantallen diagnoses die hier binnen het diagnostisch centrum worden gesteld. Daar varieert de inschatting van 50 tot 150 ernstige ziektegevallen per jaar voor heel Nederland.  Daarbij wordt rekening gehouden met het feit dat veel monsters ook naar andere diagnostische laboratoria worden gestuurd. Van deze laboratoria kennen wij niet de aantallen positieve bevindingen”. – Dr. H. Egberink Faculty of Veterinary Medicine Universiteit van Utrecht

Verder is er weinig bekend over de aantal besmette honden met de Ziekte van Weil per jaar in Nederland.

De ziekte van Weil is in Nederland niet aangifteplichtig en de ziekteverschijnselen kunnen per hond variëren, als de hond al ziekteverschijnselen laat zien. Omdat er geen aangifteplicht is, is een exact aantal gevallen per jaar van de ziekte van Weil bij honden niet te geven.

Een hond hoeft dus niet perse ziek te worden na het oplopen van de bacterie maar kan wel antistoffen opbouwen na besmetting.

Er zijn meerdere onderzoeken bekend waarbij gezonde honden – die geen symptomen van de ziekte laten zien – toch positief worden getest op Leptospirose.

Hoe effectief is het leptospirose vaccin?

Volgens Dr. Ronald Schultz is het vaccin tegen Leptospirose bij honden in 60-80% effectief tegen de ziekte.

Als je hond na vaccinatie toch de ziekte ontwikkelt kan dit volgens Dr. Jean Dodds komen doordat:

• De hond is niet juist gevaccineerd voor leptospirose (volgens het protocol);
• De infecterende ziekteverwekker wordt niet door het vaccin gedekt (omdat er meerdere soorten zijn) (dit schijnt redelijk vaak voor te komen volgens Dodds);
• Dr. Ronald Schultz beschouwt het vaccin in 60-80% effectief tegen leptospirose;
• De diagnose die is gesteld, was onjuist.

De nieuwere vaccins beschermt de hond tegen vier van de meer dan 230 types voor leptospirose (de oudere vaccins L2 beschermen slechts tegen twee).

“Ik merk dat er nog steeds een vrij hoog percentage honden is dat niet reageert op het L4 vaccin. Bovendien veroorzaakt leptospirose van alle vaccins de meest ongunstige bijwerkingen. ” -aldus Dr. R. Schultz

Dit is een feit dat ook bevestigt wordt door de American Veterinary Medicine Association (AVMA):

We zeggen niet dat je jouw hond niet moet vaccineren tegen de Ziekte van Weil, want het is onder andere afhankelijk van de risicofactoren. Bijvoorbeeld: Hoe vaak zwemt jouw hond in vieze, warme niet bewegende wateren? In welke landen komt jouw hond? etc.

Echter wij willen alleen dat je je realiseert dat er een kans is op besmetting van je hond met betrekking tot Weil aanwezig is, maar dat deze kans niet heel groot is. Daarbij geeft een vaccinatie niet per definitie zekerheid dat jouw hond niet de Ziekte van Weil krijgt.

Het allerbelangrijkste is dat je in ieder geval de symptomen goed herkent. Als je hond namelijk bijwerkingen laat zien, en je bent er op tijd bij, dan is je hond in veel gevallen met antibiotica goed te behandelen.

Hond besmet met ziekte van weil ondanks vaccinatie

Helaas is het ook mogelijk, ondanks dat je hond gevaccineerd is tegen de Ziekte van Weil, dat je hond alsnog ziek wordt en overlijdt.

In januari 2018 is er in Warmond een hond hoogstwaarschijnlijk overleden aan de Ziekte van Weil ondanks dat de hond gevaccineerd bleek te zijn tegen deze ziekte.

BESMETTING VAN HOND NAAR MENS

De overdracht van een besmette hond naar een mens is zeer zeldzaam. Mogelijke incidenten waarbij de hond als bron wordt vermoed, zijn niet of nauwelijks beschreven en berusten vaak op indirect bewijs – aldus tijdschrift voor diergeneeskunde.

Besmette kinderen door Weil komt in Nederland zelden voor, ze raken mogelijk wel geïnfecteerd, maar worden niet ziek.

Wanneer een hond en baas tegelijkertijd ziek zijn, is er meestal sprake van een gezamenlijke bron (bijvoorbeeld zwemmen in een recreatieplas).

Uiteraard is het nog altijd wel mogelijk, maar is de kans aanzienlijk klein.

KAN EEN HOND GEVACCINEERD WORDEN TEGEN DE ZIEKTE VAN WEIL?

Je kunt je hond tegen tegen de Ziekte van Weil vaccineren, echter er zijn veel varianten van de Weil-bacterie. De vaccinatie biedt maar bescherming tegen een klein deel van de bacteriën die Weil kan veroorzaken.

Daarbij is belangrijk om te vermelden dat een jaarlijkse vaccinatie de hond beschermt tegen symptomen van de ziekte van Weil, maar geeft geen volledige bescherming tegen de infectie.

Je hebt dus geen garantie dat je hond geen Weil krijgt, als je hem laat vaccineren.

De inenting die je inspuit kan helaas wel tot lichte tot ernstige bijwerkingen zorgen.

Een hond kan ziek worden na een inenting van de Ziekte van Weil. De bijwerkingen van de enting verschillen per hond.

Het is verstandig om je goed te verdiepen in het onderwerp: Vaccineren bij honden.

WAT ZIJN DE KOSTEN VAN DE ZIEKTE VAN WEIL VACCINATIE?

De kosten voor een vaccinatie verschillen uiteraard per dierenarts en ligt in de prijsrange tussen de € 25 en € 75 euro. Dit is afhankelijk of je de vaccinnatie los geeft of gezamenlijk met de kleine of de grote cocktail.

Wij adviseren als je besluit de inenting tegen Weil te geven, om dit vaccin niet samen met anderen te geven. Een vaccin inspuiten kan voor veel reactie in het lichaam van je hond zorgen. Daarom wil je ervoor zorgen dat je zo min mogelijk tegelijkertijd inspuit.

Bronnen:

• dekennisvannu.nl/site/artikel/Wat-richt-de-rat-aan-Bijvoorbeeld-de-ziekte-van-Weil/8468
• dogsnaturallymagazine.com/lepto-dogs-risk/
• thespruce.com/leptospirosis-in-dogs-3384712
• dibevo.nl/pers/meer-dan-4-miljoen-huishoudens-hebben-een-of-meer-huisdieren
• farmacovigilanzavetcampania.it/pdf/Schuller_et_al-2015-Journal_of_Small_Animal_Practice.pdf
• drjeandoddspethealthresource.tumblr.com/post/158029330221/leptospirosis-in-dogs#.WppkQ6ghKUk
• drjeandoddspethealthresource.tumblr.com/post/51665176980/leptospirosis-dog-vaccines#.WpplBqghKUm
• healthypets.mercola.com/sites/healthypets/archive/2013/11/08/rattlesnake-vaccine.aspx
• https://dierbewust.nl/wp-content/uploads/2018/03/toename_leptospirosegevallen_in_2014.pdf
• https://dierbewust.nl/wp-content/uploads/2018/03/dgk_vmdc_ziektekundigeinfo_lepto3.pdf
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17490440
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28466955
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12441237